Ayşe Cemre Selek 11A

 

Bir insan neden ancak özürse onurlu yaşayabilir?

Aslında cevap çok açık bence. onurlu olmak insanın kendisinin seçtiği, kendisine göre doğru olan şekilde davrandığında mümkündür ve birinin özgürlüğü yoksa kendi kararlarını verme ve kendi değerlerine göre davranma olanağı da yoktur.Onur, insanın kendine ve başkalarına karşı saygılı olabilmesidir. Onurlu bir insan, doğru bildiği şeyden vazgeçmez ve kendi değerlerinden ödün vermez. Özgürlük ise, bir insanın kendi kararlarını baskı altında kalmadan verebilmesidir. Tanımlarına bakıldığında bile, onur için özgürlüğün gerekliliği açık ve nettir.

 

Onurlu bir yaşam, doğruyu ve yanlışı kendi aklıyla ayırt edebilmekle mümkündür. Özgür olmayan biri, korkudan ya da zorlamadan dolayı yanlış yapabilir. Örneğin, biri yalan söylememesi için tehdit edilirse ve yine de doğruyu söylerse, bu onun özgür iradesini kullandığını gösterir. Bu seçim, onun hem özgür hem onurlu bir insan olduğunu kanıtlar. Çünkü zor durumda bile vicdanına göre davranmıştır. Ancak yalan söylediği taktirde de tam olarak onursuz sayılmaz, çünkü tehdit eylemi onun özgürlüğünü kısıtlar ve belki kendi değerlerine uyarak doğruyu söylemeyi çok istese de korkudan bunu yapamayabilir.

Onur çoğunlukla davranışlarla ilişkilidir ama bir insan onurlu davransa bile özgür değilse, o kişi tam anlamıyla onurlu sayılmaz bence. çünkü o onurlu davranışı kendisi seçmemiş olabilir. özgür olmayan bir insan başkalarının baskısıyla yaşıyordur. Bu durumda kendi vicdanına göre değil, başkalarının istediği gibi davranır.O zaman da yaptığı iyilikler bile gerçek anlamda “onurlu” olmaz, çünkü kendi seçimi değildir. onurun tanımında ise açıkça bireysel değerler ve seçimlerle ilişkili olduğu bellidir.

 

Onurlu yaşamak için insanın iç ve dış ilişkilerinde ahlaken doğru ve yanlış, iyi ve kötü arasında sınırı belirlemesi gerekir. bu ayrımı bilmeyen kişi de onurlu davranabilir ama belki de içsel değerlerine değil insanların gözündeki değerine göre haraket etmiştir ve bu da onurlu sayılmaz bence. üstelik onurlu bir insandaki kendi değerlerinden ödün vermeme kuralına uyacağını sanmıyorum çünkü ahlaki olarak kendi doğru, yanlış iyi ve kötü gördüğü şeyleri belirlemediyse kendisine ait bir değer oluşturmamış demektir.

 

18.yüzyıl filozofu Immanuel Kant’a göre insan onuru, insanın özgür iradesinden gelir. bir insan, kendi eylemlerini kendi aklıyla seçebildiği, özgür iradeye ve akla sahip olduğu için değerlidir. Başka birinin zorlamasıyla değil, vicdanına ve aklına dayanarak hareket eden kişi onurludur. Yani ona göre "özgür irade" esastır ve insanın kendi amaç ve hedeflerini belirlemesi için gereklidir amaçlar ve onlar uğruna yapılan davranışlar onurlu veya değildir, bu kişiden kişiye değişir. Benzer şekilde Rousseau da insanın doğuştan özgür olduğunu söyler. Toplum baskısı altında yaşayan birey, hem özgürlüğünü hem de onurunu kaybeder. Bu yüzden özgürlük, onurlu bir yaşamın temel şartıdır.

 

Kısacası bir insan kendi kararlarını özgürce verebiliyorsa, ahlaki sorumluluk da taşır ve işte bu sorumluluk, ona onur kazandırır. Özgürlüğü elinden alınan biri, başkalarının kurallarına uymaya zorlanır ve kendi benliğini yitirir.O yüzden, onur özgürlüğün içinde var olabilir; biri olmadan diğeri eksik kalır.

 

Ayşe Cemre Selek

11/A      1439